Aspartam należy do bardzo szerokiej grupy dodatków do żywności – substancji słodzących. Wśród słodzików jest najbardziej znany i również bardzo często stosowany. Spotykamy go zarówno w daniach typu „fit” i bez dodatku cukru, a także w żywności wysoko przetworzonej. Jaka jest jego rola we współczesnej żywności? Pomaga czy przeszkadza zachować zdrową dietę?
Aspartam należy do bardzo szerokiej grupy dodatków do żywności – substancji słodzących. Wśród słodzików jest najbardziej znany i również bardzo często stosowany. Spotykamy go zarówno w daniach typu „fit” i bez dodatku cukru, a także w żywności wysoko przetworzonej. Jaka jest jego rola we współczesnej żywności? Pomaga czy przeszkadza zachować zdrową dietę?
Aspartam – charakterystyka związku
Aspartam stosuje się w produkcji żywności ze względu na jego właściwości słodzące. Jego siła słodzenia jest ogromna! Słodzik ten jest nawet 200 razy słodszy niż często spożywany cukier buraczany lub trzcinowy. Dzięki temu dodaje się go w bardzo małych ilościach. W praktyce pozwala to na ograniczenie kaloryczności dania czy napoju. Przykładowo średnio do 1 porcji ciasta dodaje się nawet kilka łyżek cukru, co przekłada się na dodatek nawet 150 – 200 kcal. Zamiana cukru na aspartam pozwala na zrezygnowanie z tych kalorii.
Aspartam dodawany do produktów spożywczych, nie wpływa na właściwości organoleptyczne, czyli nie zmienia wyglądu ani smaku potrawy, nadając jedynie słodki smak. Następnie, po spożyciu nie wpływa na poziom glukozy we krwi i nie dostarcza kalorii. Dzięki temu, że nie zawiera węglowodanów prostych (tak jak cukier spożywczy), nie przyczynia się do nasilenia rozwoju próchnicy.
Aspartam jako dodatek do żywności
Aspartam jest substancją syntetyczną, co oznacza, że słodzik, który spożywamy powstał podczas skomplikowanych procesów chemicznych. W konsekwencji zaliczany jest do grupy intensywnych substancji słodzących, które wchodzą w skład ogromnej grupy dodatków do żywności.
Obecnie aspartam jest jednym z ponad 300 dopuszczonych do stosowania dodatków do żywności. Jego obecność w produkcie spożywczym musi być oznaczona symbolem E951, co jest zgodne z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności. Zgodnie z powyższym dokumentem aspartam może być dodawany wyłącznie do żywności przetworzonej, w ilości i formie określonej w rozporządzeniu. Zabezpiecza to konsumentów przed tym, że aspartam nie może być dodawany do wszystkiego np. świeżych warzyw czy owoców, a także naturalnego nabiału.
Co ciekawe, mimo iż właściwości słodzące aspartamu są najbardziej znane, to jest on stosowany jako dodatek do żywności także ze względu na to, iż ma zdolność do wzmocnienia, a także utrwalenia smaku i aromatu owocowego, zwłaszcza owoców cytrusowych. Ponadto może działać synergicznie z innymi słodzikami, dzięki czemu zwiększa siłę słodzenia.
Czy aspartam jest bezpieczny?
Wiemy już, że spożywanie aspartamu na swoje potencjalne korzyści. Jednakże nadal, mimo iż jest to słodzik obecny na rynku prawie 40 lat, a z jego udziałem przeprowadzono setki badań naukowych, to budzi wiele kontrowersji. Tematem często podejmowanym jest domniemana szkodliwość tego słodzika. Czy słusznie?
Zgodnie z zasadami dodatków do żywności, warto wiedzieć, że substancja zostaje wprowadzana na rynek tylko, gdy zostało potwierdzone bezpieczeństwo jej stosowania. Oceny wpływu dodatków do żywności na zdrowie w Unii Europejskiej dokonuje Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA). Wspomniany urząd już wielokrotnie, bo w latach 2006, 2009, 2010, 2011 i 2013, ocenił bezpieczeństwo tego słodzika. Zdaniem ekspertów aspartam jest bezpieczny do spożycia przez zdrowych dorosłych w zakresie poziomu ADI, czyli dopuszczalnego dziennego pobrania. Dla aspartamu ilość ta wynosi do 40 mg na kilogram masy ciała na dzień. Oznacza to, że spożywanie takiej dawki codziennie, przez całe życie przez zdrowych dorosłych nie powoduje negatywnych konsekwencji dla zdrowia i życia ludzi.
Warto także wiedzieć, że obowiązkiem EFSA jest regularne powtarzanie oceny nt. wybranych substancji, w tym słodzików syntetycznych. Jeśli w literaturze naukowej pojawią się wiarygodne przesłanki, że słodzik np. aspartam jest szkodliwy, konieczna byłaby zmiana stanowiska.
Kiedy nie zaleca się spożywania aspartamu?
Wiedząc, że aspartam jest bezpieczny dla osób zdrowych i dorosłych (w zakresie dawki ADI), należy mieć także na uwadze dobrostan osób przewlekle chorych, w wieku podeszłym czy także dzieci i młodzieży. Są to szczególne grupy, u których metabolizm czy stan zdrowia mogą oznaczać konieczność eliminacji aspartamu. Jest tak np. w przypadku osób z fenyloketonurią. Te osoby, z uwagi na deficyt enzymu, nie powinny spożywać aspartamu. Rozważając włączenie aspartamu do diety, zawsze warto skonsultować się z doświadczonym dietetykiem czy lekarzem.
Podsumowując, obecność aspartamu w produktach spożywczych ma swoje uzasadnienie i niewątpliwie także korzyści. Dodatek tego słodzika pozwala dostarczyć słodki smak bez pustych kalorii. Jednocześnie w przypadku osób chorych czy stale przyjmujących leki, przed włączeniem aspartamu do diety, warto skonsultować się ze specjalistą.
Bibliografia
- Scientific Opinion on the re-evaluation of aspartame (E 951) as a food additive. European Food Safety Authority 2013.
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r.
- Wierzbicka. „Słodziki” – aspekty żywieniowe i zdrowotne. WSZECHNICA ŻYWIENIOWA SGGW, maj 2014.
Loading...